Άρθρο της Επιστημονικής Ομάδας της Επιτροπής Αγώνα Πολιτών Βόλου κατά της καύσης σκουπιδιών από την ΑΓΕΤ
Η καύση διαφόρων κατηγοριών αποβλήτων χρησιμοποιείται σε ΗΠΑ και Ευρώπη από τις αρχές του 1980. Κίνητρο ακλόνητο είναι το γεγονός ότι αυτά δεν έχουν κόστος παραγωγής και συχνά έχουν υψηλή θερμική απόδοση. Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελούν τα πλαστικά κάθε τύπου διότι είναι υπολείμματα πετρελαίου και συνεπώς έχουν πολύ υψηλή ενεργειακή απόδοση την ίδια εποχή που η μαζική παραγωγή τους απειλεί με αφανισμό (λόγω της ανεξέλεγκτης διάθεσής τους) πολλές κατηγορίες εμβίων όντων, κυρίως θηλαστικών και ψαριών. Έτσι, νομιμοποιήθηκε η καύση τους με το πρόσθετο ψευδές επιχείρημα ότι παράγουν λιγότερα αέρια που είναι υπεύθυνα για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Στην πραγματικότητα, όμως, παράγουν περίπου το ίδιο διοξείδιο του άνθρακα (CO2) και ταυτόχρονα διαχέουν στην ατμόσφαιρα υδράργυρο και ενώσεις του χλωρίου (διοξίνες και φουράνια), δηλαδή νέους χημικούς ρύπους, τοξικότατους και αδιάσπαστους από τις καιρικές συνθήκες. Το μόνο πραγματικό ουσιαστικό κέρδος είναι ότι για ισόποση μάζα τέτοιων «καυσίμων» θα εξορυχθούν λιγότερα ορυκτά καύσιμα.
Το επιχείρημα ότι «είναι προτιμότερο να τα καίμε παρά να τα θάβουμε» είναι πέρα για πέρα παραπλανητικό και αντιεπιστημονικό. Το χρησιμοποιούν οι αδαείς ή οι πονηροί. Διότι όταν τα πλαστικά θάβονται με σωστές προδιαγραφές στεγάνωσης του ΧΥΤΑ (αν και το σωστό είναι να ανακυκλώνονται), δεν αποτελούν απειλή για κανέναν. Όταν, όμως, καίγονται, παράγονται θανατηφόρα αέρια, που καταλαμβάνουν πολλαπλάσιο χώρο και είναι παντού αν και αόρατα.
Η καύση των πλαστικών σε σύγχρονες μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού συνοδεύεται με συστήματα αντιρρύπανσης που δεσμεύουν σε μεγάλο ποσοστό τους χημικούς ρύπους που αναφέρθηκαν, χωρίς όμως να είναι απολύτως ασφαλής η συνθήκη αυτή, καθώς λόγω της ανομοιογένειας του «καυσίμου» αυτού, έχουν καταγραφεί πολλές αρρυθμίες κατά τη λειτουργία. Η καύση τους όμως στις τσιμεντοβιομηχανίες είναι ακόμη πιο επικίνδυνη γιατί έχει αποδειχθεί ότι εκπέμπει αυτούς τους ρύπους διαρκώς και ανεξέλεγκτα. Οι συνθήκες που επικρατούν σε τμήματα της παραγωγικής διαδικασίας ευνοούν το σχηματισμό αυτών των τοξικών ρύπων και τη διαφυγή τους στην ατμόσφαιρα.
Το 2008 το Α.Π.Θ. μελέτησε την ατμοσφαιρική ρύπανση στην πόλη του Βόλου επί 18 μήνες. Το συμπέρασμα ήταν ότι μετά τη ρύπανση από τις εξατμίσεις των οχημάτων, η δεύτερη αιτία της επιβάρυνσης είναι το εργοστάσιο της ΑΓΕΤ (σε ετήσια βάση)! Οι ρύποι που εκπέμπονται από τα φουγάρα της δεν διαλύονται και δεν απομακρύνονται εύκολα λόγω κυρίως της άπνοιας και της γεωμορφολογίας της περιοχής. Εκείνη την εποχή η ΑΓΕΤ έκαιγε ακόμη ορυκτά καύσιμα. Από το 2015 και μετά (σταδιακά) έχει αδειοδοτηθεί και καίει πλαστικά. Μπορεί να κάψει ως και 200.000 τόνους ανά έτος. Για την ποιότητα αυτών των «καυσίμων» η ίδια η εταιρεία αναφέρει: «δεν είμαστε σε θέση να προσδιορίσουμε κατά πόσο τα εναλλακτικά καύσιμα προέρχονται από επικίνδυνα ή μη επικίνδυνα απόβλητα» (ΦΕΚ 1298 – Ιούνιος 2017, π.145, Επιτροπή Ανταγωνισμού).
Από το ίδιο ΦΕΚ μαθαίνουμε ότι για την παραλαβή αυτών των αποβλήτων οι τσιμεντοβιομηχανίες εισπράττουν επιδότηση (gatefree ΦΕΚ 1298 71,82). Η εταιρεία ENGAL ζήτησε το 2011 να αδειοδοτηθεί για να παράγει ρεύμα στη Β΄ΒΙΠΕ καίγοντας σκουπίδια που θα έφερνε με τρένα από την Ιταλία, η οποία θα την επιδοτούσε με 80 ευρώ/τόνο, αλλά τότε όλοι οι φορείς πήραν αρνητική θέση και η εταιρεία δεν αδειοδοτήθηκε.
Το ίδιο ΦΕΚ είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικό και σε ό,τι αφορά τη δημιουργία μονάδας κατασκευής αυτών των «καυσίμων» προκειμένου να πηγαίνουν στο εργοστάσιο τσιμέντου με λιγότερο μεταφορικό κόστος: «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με απόφασή της ορίζει ως αγορές αποβλήτων όσες εκτείνονται σε απόσταση μέχρι 200 χλμ από κάθε μονάδα αποτέφρωσης. Εντός αυτής της απόστασης η μεταφορά των αποβλήτων είναι οικονομικά βιώσιμη» (ΦΕΚ 1298/17 παρ.99). Έτσι εξηγείται η επιλογή του ΧΥΤΑ Βόλου ως χώρου εντός του οποίου θα κατασκευασθεί ένα τέτοιο εργοστάσιο που θα συλλέγει τα σκουπίδια από Βόλο, Λάρισα, Καρδίτσα, Τρίκαλα, Λαμία και Κοζάνη προκειμένου να τροφοδοτείται η ΑΓΕΤ.
Για την ώρα, τα καράβια από την Ιταλία πάνε και έρχονται. Σωρεία παραβάσεων της άδειας έχουν καταγραφεί χάριν των παρεμβάσεων των πολιτών. Το μήνα Δεκέμβριο το εργοστάσιο κάνει συντήρηση του εξοπλισμού του και δεν παράγει τσιμέντο. Ίσως για αυτό να έπαψε η οσμή καμμένου πλαστικού στην πόλη αυτές τις ημέρες.
Όσον αφορά τις μετρήσεις των ρύπων, αυτές καμία αξία δεν έχουν παρά μόνο να καθησυχάζουν τους πολίτες. Διότι:
– Η εταιρεία «συνηθίζει» να αραιώνει το δείγμα των καυσαερίων της λίγο πριν την έξοδό τους στην ατμόσφαιρα. Αυτό γίνεται με την εισαγωγή φρέσκου αέρα από ειδικές ελεγχόμενες θυρίδες. Έτσι, η ίδια ποσότητα ρύπων διαχέεται σε μεγαλύτερη μάζα αέρα και – καθώς η μέτρησή τους γίνεται σε mg ανά κανονικό κυβικό μέτρο – το αποτέλεσμα είναι αλλοιωμένο.
– Οι μετρήσεις γίνονται με ευθύνη της ίδιας της εταιρείας. Όποτε όμως πρόκειται να μεταβεί κλιμάκιο περιβάλλοντος, αυτό γίνεται με προσυνεννόηση κι έτσι το εργοστάσιο μπορεί να προετοιμάσει την καλύτερη δυνατή καύση. Να θυμηθούμε ότι η μόνη φορά που το «καύσιμο» βρέθηκε εκτός προδιαγραφών και χαρακτηρίσθηκε ως ακατάλληλο ήταν την 1η Απρίλη που οι πολίτες ακινητοποίησαν τα παρανόμως κινούμενα φορτηγά της ΑΓΕΤ.
– Η καταλληλότητα των «καυσίμων» πλαστικών για χλώριο και υδράργυρο δεν γίνονται με βάση την περιεκτικότητά τους στους ρύπους αυτούς, αλλά μετά το αποτέλεσμα που θα προκύψει όταν η περιεκτικότητα αυτή διαιρεθεί με τη θερμογόνο δύναμη. Με τον τρόπο αυτό όλα τα πλαστικά θεωρούνται κατάλληλα και μας βομβαρδίζουν με φουράνια και διοξίνες, αλλά και με υδράργυρο, που έχει ήδη απαγορευτεί η εκπομπή του.
– Οι μετρήσεις γίνονται για κάθε καμινάδα ξεχωριστά, δηλαδή δεν αθροίζονται τα φορτία που εκπέμπουν όλες μαζί οι καμινάδες παραγωγής. Έτσι, όταν η ΑΓΕΤ θα λειτουργεί με τρεις μονάδες (ΠΚ1, ΠΚ2, ΠΚ5) και θα αποφασίσουν να κάψουν πλαστικά και οι τρεις ασβεστοποιίες της Β΄ΒΙΠΕ, πάλι δεν θα μετράει ως απειλή για τη δημόσια υγεία το σύνολο των ρύπων, αλλά η κάθε μονάδα ξεχωριστά, που θα αθωώνεται σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο!
Τέλος, ας μας απαντήσει κάποιος αρμόδιος υπάλληλος (Δήμαρχος, Περιφερειάρχης, Υπουργός, κ.λπ.) ποιος θα εμποδίσει την επόμενη φορά τη δημιουργία κάποιας μονάδας παραγωγής ρεύματος με καύσιμα πλαστικά και άλλα σκουπίδια; Με ποιο επιχείρημα θα το αρνηθεί όταν ήδη η ΑΓΕΤ αδειοδοτήθηκε με αδιαφανείς διαδικασίες;
Ακόμη κι αν οι δύο ετήσιοι έλεγχοι για διοξίνες, φουράνια και βαρέα μέταλλα δείξουν υπέρβαση, πάλι δεν θα υπάρξουν κυρώσεις αφού η «νομοθεσία» δίνει το δικαίωμα οι υπερβάσεις των ορίων να φθάνουν μέχρι 60 ώρες το χρόνο για κάθε ρύπο ξεχωριστά!
Πως αλήθεια θα γίνει μετρήσιμο κάτι τέτοιο όταν ο καθένας εκ των δύο ετησίων ελέγχων που γίνονται στην ΑΓΕΤ έχει διάρκεια ενός οκταώρου για κάτι που παράγεται 365 μέρες το χρόνο, 24 ώρες το 24ωρο;
Την απάντησή τους για όλα αυτά θα δώσουν οι πολίτες του Βόλου δυναμικά. Αυτή την υποχρέωση έχουν προς τα παιδιά τους που ζουν και μεγαλώνουν αμέριμνα. Αυτή την υποχρέωση δεν μπορούν να την αναθέσουν σε κανέναν άλλο. Τη σφραγίδα των εξελίξεων θα βάλουν οι ίδιοι στο μεγάλο συλλαλητήριο του Μαρτίου 2019.
Η καύση διαφόρων κατηγοριών αποβλήτων χρησιμοποιείται σε ΗΠΑ και Ευρώπη από τις αρχές του 1980. Κίνητρο ακλόνητο είναι το γεγονός ότι αυτά δεν έχουν κόστος παραγωγής και συχνά έχουν υψηλή θερμική απόδοση. Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελούν τα πλαστικά κάθε τύπου διότι είναι υπολείμματα πετρελαίου και συνεπώς έχουν πολύ υψηλή ενεργειακή απόδοση την ίδια εποχή που η μαζική παραγωγή τους απειλεί με αφανισμό (λόγω της ανεξέλεγκτης διάθεσής τους) πολλές κατηγορίες εμβίων όντων, κυρίως θηλαστικών και ψαριών. Έτσι, νομιμοποιήθηκε η καύση τους με το πρόσθετο ψευδές επιχείρημα ότι παράγουν λιγότερα αέρια που είναι υπεύθυνα για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Στην πραγματικότητα, όμως, παράγουν περίπου το ίδιο διοξείδιο του άνθρακα (CO2) και ταυτόχρονα διαχέουν στην ατμόσφαιρα υδράργυρο και ενώσεις του χλωρίου (διοξίνες και φουράνια), δηλαδή νέους χημικούς ρύπους, τοξικότατους και αδιάσπαστους από τις καιρικές συνθήκες. Το μόνο πραγματικό ουσιαστικό κέρδος είναι ότι για ισόποση μάζα τέτοιων «καυσίμων» θα εξορυχθούν λιγότερα ορυκτά καύσιμα.
Το επιχείρημα ότι «είναι προτιμότερο να τα καίμε παρά να τα θάβουμε» είναι πέρα για πέρα παραπλανητικό και αντιεπιστημονικό. Το χρησιμοποιούν οι αδαείς ή οι πονηροί. Διότι όταν τα πλαστικά θάβονται με σωστές προδιαγραφές στεγάνωσης του ΧΥΤΑ (αν και το σωστό είναι να ανακυκλώνονται), δεν αποτελούν απειλή για κανέναν. Όταν, όμως, καίγονται, παράγονται θανατηφόρα αέρια, που καταλαμβάνουν πολλαπλάσιο χώρο και είναι παντού αν και αόρατα.
Η καύση των πλαστικών σε σύγχρονες μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού συνοδεύεται με συστήματα αντιρρύπανσης που δεσμεύουν σε μεγάλο ποσοστό τους χημικούς ρύπους που αναφέρθηκαν, χωρίς όμως να είναι απολύτως ασφαλής η συνθήκη αυτή, καθώς λόγω της ανομοιογένειας του «καυσίμου» αυτού, έχουν καταγραφεί πολλές αρρυθμίες κατά τη λειτουργία. Η καύση τους όμως στις τσιμεντοβιομηχανίες είναι ακόμη πιο επικίνδυνη γιατί έχει αποδειχθεί ότι εκπέμπει αυτούς τους ρύπους διαρκώς και ανεξέλεγκτα. Οι συνθήκες που επικρατούν σε τμήματα της παραγωγικής διαδικασίας ευνοούν το σχηματισμό αυτών των τοξικών ρύπων και τη διαφυγή τους στην ατμόσφαιρα.
Το 2008 το Α.Π.Θ. μελέτησε την ατμοσφαιρική ρύπανση στην πόλη του Βόλου επί 18 μήνες. Το συμπέρασμα ήταν ότι μετά τη ρύπανση από τις εξατμίσεις των οχημάτων, η δεύτερη αιτία της επιβάρυνσης είναι το εργοστάσιο της ΑΓΕΤ (σε ετήσια βάση)! Οι ρύποι που εκπέμπονται από τα φουγάρα της δεν διαλύονται και δεν απομακρύνονται εύκολα λόγω κυρίως της άπνοιας και της γεωμορφολογίας της περιοχής. Εκείνη την εποχή η ΑΓΕΤ έκαιγε ακόμη ορυκτά καύσιμα. Από το 2015 και μετά (σταδιακά) έχει αδειοδοτηθεί και καίει πλαστικά. Μπορεί να κάψει ως και 200.000 τόνους ανά έτος. Για την ποιότητα αυτών των «καυσίμων» η ίδια η εταιρεία αναφέρει: «δεν είμαστε σε θέση να προσδιορίσουμε κατά πόσο τα εναλλακτικά καύσιμα προέρχονται από επικίνδυνα ή μη επικίνδυνα απόβλητα» (ΦΕΚ 1298 – Ιούνιος 2017, π.145, Επιτροπή Ανταγωνισμού).
Από το ίδιο ΦΕΚ μαθαίνουμε ότι για την παραλαβή αυτών των αποβλήτων οι τσιμεντοβιομηχανίες εισπράττουν επιδότηση (gatefree ΦΕΚ 1298 71,82). Η εταιρεία ENGAL ζήτησε το 2011 να αδειοδοτηθεί για να παράγει ρεύμα στη Β΄ΒΙΠΕ καίγοντας σκουπίδια που θα έφερνε με τρένα από την Ιταλία, η οποία θα την επιδοτούσε με 80 ευρώ/τόνο, αλλά τότε όλοι οι φορείς πήραν αρνητική θέση και η εταιρεία δεν αδειοδοτήθηκε.
Το ίδιο ΦΕΚ είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικό και σε ό,τι αφορά τη δημιουργία μονάδας κατασκευής αυτών των «καυσίμων» προκειμένου να πηγαίνουν στο εργοστάσιο τσιμέντου με λιγότερο μεταφορικό κόστος: «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με απόφασή της ορίζει ως αγορές αποβλήτων όσες εκτείνονται σε απόσταση μέχρι 200 χλμ από κάθε μονάδα αποτέφρωσης. Εντός αυτής της απόστασης η μεταφορά των αποβλήτων είναι οικονομικά βιώσιμη» (ΦΕΚ 1298/17 παρ.99). Έτσι εξηγείται η επιλογή του ΧΥΤΑ Βόλου ως χώρου εντός του οποίου θα κατασκευασθεί ένα τέτοιο εργοστάσιο που θα συλλέγει τα σκουπίδια από Βόλο, Λάρισα, Καρδίτσα, Τρίκαλα, Λαμία και Κοζάνη προκειμένου να τροφοδοτείται η ΑΓΕΤ.
Για την ώρα, τα καράβια από την Ιταλία πάνε και έρχονται. Σωρεία παραβάσεων της άδειας έχουν καταγραφεί χάριν των παρεμβάσεων των πολιτών. Το μήνα Δεκέμβριο το εργοστάσιο κάνει συντήρηση του εξοπλισμού του και δεν παράγει τσιμέντο. Ίσως για αυτό να έπαψε η οσμή καμμένου πλαστικού στην πόλη αυτές τις ημέρες.
Όσον αφορά τις μετρήσεις των ρύπων, αυτές καμία αξία δεν έχουν παρά μόνο να καθησυχάζουν τους πολίτες. Διότι:
– Η εταιρεία «συνηθίζει» να αραιώνει το δείγμα των καυσαερίων της λίγο πριν την έξοδό τους στην ατμόσφαιρα. Αυτό γίνεται με την εισαγωγή φρέσκου αέρα από ειδικές ελεγχόμενες θυρίδες. Έτσι, η ίδια ποσότητα ρύπων διαχέεται σε μεγαλύτερη μάζα αέρα και – καθώς η μέτρησή τους γίνεται σε mg ανά κανονικό κυβικό μέτρο – το αποτέλεσμα είναι αλλοιωμένο.
– Οι μετρήσεις γίνονται με ευθύνη της ίδιας της εταιρείας. Όποτε όμως πρόκειται να μεταβεί κλιμάκιο περιβάλλοντος, αυτό γίνεται με προσυνεννόηση κι έτσι το εργοστάσιο μπορεί να προετοιμάσει την καλύτερη δυνατή καύση. Να θυμηθούμε ότι η μόνη φορά που το «καύσιμο» βρέθηκε εκτός προδιαγραφών και χαρακτηρίσθηκε ως ακατάλληλο ήταν την 1η Απρίλη που οι πολίτες ακινητοποίησαν τα παρανόμως κινούμενα φορτηγά της ΑΓΕΤ.
– Η καταλληλότητα των «καυσίμων» πλαστικών για χλώριο και υδράργυρο δεν γίνονται με βάση την περιεκτικότητά τους στους ρύπους αυτούς, αλλά μετά το αποτέλεσμα που θα προκύψει όταν η περιεκτικότητα αυτή διαιρεθεί με τη θερμογόνο δύναμη. Με τον τρόπο αυτό όλα τα πλαστικά θεωρούνται κατάλληλα και μας βομβαρδίζουν με φουράνια και διοξίνες, αλλά και με υδράργυρο, που έχει ήδη απαγορευτεί η εκπομπή του.
– Οι μετρήσεις γίνονται για κάθε καμινάδα ξεχωριστά, δηλαδή δεν αθροίζονται τα φορτία που εκπέμπουν όλες μαζί οι καμινάδες παραγωγής. Έτσι, όταν η ΑΓΕΤ θα λειτουργεί με τρεις μονάδες (ΠΚ1, ΠΚ2, ΠΚ5) και θα αποφασίσουν να κάψουν πλαστικά και οι τρεις ασβεστοποιίες της Β΄ΒΙΠΕ, πάλι δεν θα μετράει ως απειλή για τη δημόσια υγεία το σύνολο των ρύπων, αλλά η κάθε μονάδα ξεχωριστά, που θα αθωώνεται σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο!
Τέλος, ας μας απαντήσει κάποιος αρμόδιος υπάλληλος (Δήμαρχος, Περιφερειάρχης, Υπουργός, κ.λπ.) ποιος θα εμποδίσει την επόμενη φορά τη δημιουργία κάποιας μονάδας παραγωγής ρεύματος με καύσιμα πλαστικά και άλλα σκουπίδια; Με ποιο επιχείρημα θα το αρνηθεί όταν ήδη η ΑΓΕΤ αδειοδοτήθηκε με αδιαφανείς διαδικασίες;
Ακόμη κι αν οι δύο ετήσιοι έλεγχοι για διοξίνες, φουράνια και βαρέα μέταλλα δείξουν υπέρβαση, πάλι δεν θα υπάρξουν κυρώσεις αφού η «νομοθεσία» δίνει το δικαίωμα οι υπερβάσεις των ορίων να φθάνουν μέχρι 60 ώρες το χρόνο για κάθε ρύπο ξεχωριστά!
Πως αλήθεια θα γίνει μετρήσιμο κάτι τέτοιο όταν ο καθένας εκ των δύο ετησίων ελέγχων που γίνονται στην ΑΓΕΤ έχει διάρκεια ενός οκταώρου για κάτι που παράγεται 365 μέρες το χρόνο, 24 ώρες το 24ωρο;
Την απάντησή τους για όλα αυτά θα δώσουν οι πολίτες του Βόλου δυναμικά. Αυτή την υποχρέωση έχουν προς τα παιδιά τους που ζουν και μεγαλώνουν αμέριμνα. Αυτή την υποχρέωση δεν μπορούν να την αναθέσουν σε κανέναν άλλο. Τη σφραγίδα των εξελίξεων θα βάλουν οι ίδιοι στο μεγάλο συλλαλητήριο του Μαρτίου 2019.
